Jednym z wyrazów szacunku, jakie można oddać osobie zmarłej, jest zadbanie o jej właściwy pochówek. Wbrew pozorom jego kształt nie zależy wyłącznie od woli rodziny. Kwestie związane z chowaniem zmarłych regulują bowiem przepisy państwowe. Jakie zasady dotyczące pochówku obowiązują w polskim systemie prawnym?

Chowanie zmarłych w polskim systemie prawnym – jak można pochować zmarłą osobę?

Zasady chowania zmarłych w polskim systemie prawnym reguluje ustawa z dnia 31 stycznia 1959 roku o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz.U. 1959 nr 11 poz. 62). Wskazuje ona, że każdy ma prawo do godnego pochówku, niezależnie od miejsca pochodzenia, wyznania, wykształcenia czy też statusu społecznego.

Ustawa określa również dostępne rodzaje pochówków. Zgodnie z jej zapisami ciało osoby zmarłej może być:

Polecane artykuły
  • pogrzebane bez spopielenia – w grobie ziemnym lub murowanym, w katakumbach, a także poprzez zatopienie w morzu,
  • poddane kremacji i złożone do urny, a następnie pogrzebane w grobie ziemnym lub murowanym albo katakumbach, a także przechowywane w kolumbarium lub zatopione w morzu.

Co ważne, pochówek morski jest możliwy, tylko jeśli zgon nastąpił na morzu, a okręt lub statek nie może w ciągu 24 godzin przybyć do portu, który jest objęty programem kursu. Zatopienie zwłok lub urny w morzu powinno odbywać się zgodnie ze zwyczajami morskimi. Jeżeli jednak istnieją przesłanki sanitarne lub wojskowe, kapitan może poczynić wyjątki od obowiązujących w takim przypadku przepisów i norm.

Gdzie można pochować zmarłego? Prawnie dopuszczalne miejsca pochówku

Wymieniona wyżej ustawa wskazuje również, gdzie można pochować zmarłego. Jedynymi prawnie dopuszczalnymi miejscami pochówku są:

  • cmentarze komunalne – o założeniu, rozszerzeniu lub zamknięciu cmentarza komunalnego decydują władze gminy albo władze powiatu (po uzyskaniu zgody właściwego inspektora sanitarnego). Utrzymanie nekropolii należy zaś do obowiązków do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, na którego obszarze jest ona położona,
  • cmentarze wyznaniowe – zakładanie, rozszerzanie i zamykanie cmentarzy wyznaniowych należy zaś do właściwych władz kościelnych – po uzyskaniu zgody właściwego inspektora sanitarnego, i o ile miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego zezwala na ten cel (lokację lub poszerzenie). Za utrzymanie nekropolii i jego zarząd odpowiada właściwy związek wyznaniowy.

Co ważne, jeśli gmina nie ma cmentarza komunalnego, zarząd nekropolii wyznaniowej ma obowiązek umożliwić pochowanie na niej osób zmarłych innego wyznania lub niewierzących – bez jakiejkolwiek dyskryminacji. Odmowa pochówku w takiej sytuacji może skutkować nałożeniem na zarząd cmentarza wyznaniowego kary aresztu lub grzywny.

Kto może pochować zmarłego? Rodzina, przyjaciele, a może gmina?

Art. 10 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych wskazuje, że prawo pochowania zmarłego ma jego najbliższa rodzina, czyli:

  • małżonek lub małżonka,
  • krewni zstępni – dzieci, wnuki i prawnuki,
  • krewni wstępni – rodzice, dziadkowie i pradziadkowie,
  • krewni boczni do 4. stopnia pokrewieństwa – kuzyn, kuzynka, ciotka, wujek, bratanek, siostrzenica,
  • powinowaci w linii prostej do 1 stopnia – teść, teściowa.

Jeżeli osoby te nie mogą lub nie chcą pochować zmarłego, obowiązek pochówku przejmuje gmina, na której terenie doszło do zgonu. Co więcej, właściwy starosta może – na wniosek uczelni medycznej – zadecydować, że zwłoki zostaną przekazane do celów naukowych, o ile zmarła osoba złożyła przed śmiercią stosowne oświadczenie.

Co ważne, prawo do pochówku ma również każda osoba, która się do tego dobrowolnie zobowiąże. Organizatorami pogrzebu mogą być zatem przyjaciele, sąsiedzi, koledzy z pracy, a także przedstawiciele związku wyznaniowego, do którego należała osoba zmarła. W polskim systemie prawnym istnieje szereg przepisów, które regulują zasady chowania zmarłych. Nie tylko wprowadzają one porządek, ale również nakazują zachowanie szacunku wobec zwłok i pozwalają oddać zmarłemu należną mu cześć.

źródło: Mortis Zakład Pogrzebowy Warszawa